шунингдек амалдаги қонун ҳужжатларига зид бўлмаган бошқа шаклларда ҳам амалга оширилиши мумкин.
Ўзбекистон Республикасида доимий яшаб турган ёки молия йилида бошланадиган ёки тугайдиган ўн икки ойгача бўлган исталган давр мобайнида 183 кун ёки ундан кўпроқ муддатда Ўзбекистонда турган жисмоний шахс Ўзбекистон Республикасининг резиденти деб қаралади.
Ўзбекистон Республикаси резиденти бўлмаган жисмоний шахсларга Ўзбекистон Республикаси ҳудудидаги манбалардан олинган даромадлар бўйича солиқ солинади.
Худди шундай вазият хорижий юридик шахсларни солиққа тортишда ҳам юзага келади. Шундай қилиб, Ўзбекистонда таъсис этилган ёки рўйхатдан ўтказилган юридик шахс, шунингдек Ўзбекистон Республикасидан ташқарида рўйхатдан ўтган, бош корхонаси Ўзбекистонда жойлашган юридик шахс Ўзбекистон Республикасининг резиденти ҳисобланади.
Ўзбекистон Республикасининг резиденти бўлмаган юридик шахсларга Ўзбекистон ҳудудидаги манбалардан олган даромадлари (фойдалари) бўйича солиқ солинади.
Чет эллик жисмоний ва юридик шахслардан солиқлар ва йиғимларни ундириш ўзаро келишув асосида тўхтатилиши ёки чекланиши мумкин, башарти тегишли чет давлатда ҳам Ўзбекистон Республикасининг юридик шахсларига нисбатан ҳудди шундай чора-тадбирлар кўрилган бўлса.
Ўзбекистон Республикасидаги чет эллик инвесторларнинг хорижий сармоялари ва бошқа активлари “Чет эллик инвесторлар ҳуқуқларининг кафолатлари ва уларни ҳимоя қилиш чоралари тўғрисида»ги Ўзбекистон Республикаси Қонуни билан ҳимоя қилинади ва миллийлаштирилмайди.
Ўзбекистон Республикасидаги барча корхоналар учун белгилаб қўйилган божхона ва солиқ имтиёзлари билан бир қаторда тўғридан тўғри хусусий хорижий инвестициялар жалб этаётган қуйидаги иқтисодиёт тармоқлари корхоналари учун қатор имтиёзлар мавжуд:
Ушбу корхоналар асосий фаолияти бўйича даромад солиғи, мол-мулк солиғи, ижтимоий инфратузилмани ривожлантириш ва ҳудудларни ободонлаштиришдан олинадиган солиқ, экология солиғи, микрофирма ва кичик корхоналар учун ягона солиқ, шунингдек Республика йўл фондига мажбурий тўловлар тўлашдан озод этилади.
Қайд этилган солиқ имтиёзлари тўғридан-тўғри шахсий хорижий сармоялар қуйидаги ҳажмда жалб этилганда тақдим этилади:
— 300 минг АҚШ долларидан 3 млн. долларгача — 3 йил муддатга;
— 3 млн. АҚШ доллардан 10 млн. долларгача — 5 йил муддатга;
— 10 млн. АҚШ долларидан ортиқ — 7 йил муддатга.
Хорижий сармоядорларга тақдим этиладиган қўшимча кафолатлар ва ҳимоя чоралари Ўзбекистон Республикаси Ҳукумати томонидан кафолатлар тақдим этилиши, инвестицион лойиҳаларни молиялаштиришда ёрдам кўрсатиш, махсус солиқ ва тўлов режимини яратиш, лойиҳаларни амалга ошириш устидан давлат мониторингини ўтказиш ва қонунчиликка мувофиқ бошқа чора-тадбирлар.
Ўзбекистон Республикасининг Солиқ кодексига Ўзбекистон
Республикасининг инвестиция муҳитини яхшилаш учун киритилган ўзгартиш ва қўшимчалар
1. ҚҚС ставкаси 15 фоиздан 12 фоизга пасайтирилди
2. Солиқ тўловчининг солиқ ҳисоботи унинг
танловига кўра солиқ органлари томонидан тузилиши мумкин.
3. Ўтган йил якунлари бўйича жами даромади ўн
миллиард сўмдан ошмаган шахс солиқ қарзи юзага келган санадан эътиборан бир ой
ичида солиқ органларига солиқларни бўлиб-бўлиб тўлаш ҳуқуқи тўғрисида хабарнома
юборган бўлса, солиқ тўлашни кечиктириш ёки бўлиб-бўлиб тўлаш имконияти
манфаатдор шахсга берилади. Бунда фоизлар олти ой давомида ҳам ҳисобланмайди.
4. Солиқ қарзини узиш тўғрисидаги талабномани бажариш
муддатлари
60 кунгача (амалда 30 кун) узайтирилди.
5. Қопланадиган (қайтариладиган) қўшилган қиймат
солиғи суммасининг асослилиги юзасидан камерал солиқ текширувини ўтказиш
муддатлари
60 кундан 30 кунга қисқартирилди.
6. Доимий муассаса орқали фаолиятини амалга
оширувчи норезидент дивидендлар тарзидаги даромадлар бўйича Ўзбекистон
Республикасининг халқаро шартномасида назарда тутилган пасайтирилган солиқ
ставкасини Солиқ кодекснинг 357-моддасида кўрсатилган тартибда қўллашга ҳақли.
Агар Ўзбекистон Республикасининг солиқ солиш масалалари бўйича халқаро шартномасида
дивидендлар тарзидаги даромадлар бўйича бир нечта пасайтирилган солиқ
ставкалари назарда тутилган бўлса, уларнинг энг ками қўлланилади
6. 2023 йилнинг 1 январидан бошлаб
норезидентнинг монтаж қилиш ва (ёки) ишга тушириш-созлаш хизматлари ва бошқа
шунга ўхшаш хизматларни кўрсатишини назарда тутувчи асбоб-ускуналарни сотиб
олиш (сотиш) учун ташқи савдо контракти доирасида, кўрсатиладиган хизматлар
қиймати алоҳида кўрсатилмаса, у ҳолда норезидентнинг солиқ солинадиган даромади
бундай хизматларнинг бозор қийматидан келиб чиқиб аниқланади (илгари –
асбоб-ускуналар қийматининг 20 фоизи).
7. Фойда солиғи бўйича 0 даражали фоиз
миқдоридаги солиқ ставкасини солиқ тўловчилар товарларни (хизматларни) экспорт
қилишдан олинадиган даромадлар қисмида қўллайди, бундан фаолиятни доимий
муассасалар орқали амалга оширувчи норезидентларга кўрсатиладиган хизматлар
мустасно
8. Фойда солиғининг 15 фоиз даражали солиқ
ставкасини 50 фоизга пасайтиришга ҳақли:
2022 йил 1 сентябрдан кейин илк маротаба солиқ
тўлашга ўтган айланмадан олинадиган солиқ тўловчилар — солиқ тўловчи солиқ
тўлашга ўтган йилдан кейинги бир солиқ даври мобайнида, башарти пасайтирилган
солиқ ставкаси қўлланиладиган солиқ даврида солиқ тўловчининг жами даромади ўн
миллиард сўмдан ошмаса;
2022 йил 1 сентябрдан кейин жами даромади жорий солиқ
даври мобайнида илк марта ўн миллиард сўмдан ошган солиқ тўловчилар — жорий
солиқ даври ва кейинги солиқ даври мобайнида, башарти пасайтирилган солиқ
ставкаси қўлланиладиган солиқ даврларида жами даромади юз миллиард сўмдан
ошмаса.
9. Ер қаъридан фойдаланганлик учун солиқ ҳисоблашда темир бўйича солиқ ставкаси 5 фоиздан 5 фоизга қисқартирилди.
Ўзбекистон Республикасининг Солиқ кодексига Ўзбекистон Республикасининг инвестиция муҳитини яхшилаш учун киритилган ўзгартиш ва қўшимчалар
1. Солиқ турлари бўйича солиқ ставкалари сақлаб қолинди.
2. Даъво қилиш муддати 5 йилдан 3 йилга қисқартирилди.
3. Камерал солиқ текшируви жараёнида қуйидагилар тақиқланди:
солиқ тўловчининг ҳудудига кириш;
солиқ тўловчининг ҳудудини ва биноларини кўздан кечириш;
солиқ тўловчидан ҳужжатларни талаб қилиб олиш ва уни чақиртириш;
солиқ тўловчининг ҳужжатлари ва буюмларини олиб қўйиш.
ҚҚСни қоплаш (қайтаришда) ўтказиладиган камерал солиқ текшируви бундан мустасно.
4. Қўшилган қиймат солиғи тўловчилари сафига Ўзбекистон Республикаси реализация қилиш жойи деб эътироф этилган тақдирда чет давлатларнинг қонунчилигига мувофиқ тадбиркор сифатида рўйхатдан ўтган, тадбиркорлик фаолиятини амалга оширувчи жисмоний шахслар ҳам қўшилган қиймат солиғи тўловчиси сифатида қўшилди.
5. Солиқ кодексининг фойда солиғини тўлаш тўғрисдаги 340-моддасида фойда солиғи бўйича ҳар ойнинг 23 санасидан кечиктирмай тўланадиган бўнак тўловларини тўлаши лозим бўлган тадбиркорлик субъектлари даромадининг чегаравий миқдори 5 миллиард сўмдан 10 миллиард сўмга оширилиши белгиланди.