Давлат солиқ қўмитасининг Ишонч телефонига қўшилган қиймат солиғининг “асоссиз” ҳисобга олинганлиги ва қўшимча солиқлар ҳисобланаётганлиги тўғрисидаги мурожаатлар келиб тушмоқда.

Жорий йилнинг 14 ноябрь куни 8 та ана шундай мурожаатлар қабул қилиниб, уларнинг барчаси ДСҚ раҳбарияти ва тегишли бўлимлари томонидан қатъий назоратга олинди.

Эътиборингизни қўшилган қиймат солиғини тўлашда 2 та муҳим масалага қаратмоқчимиз:

1-ҳолат. Солиқ тўловчи томонидан ҚҚСни асоссиз ҳисобга олингани аниқланган тақдирда, солиқ органлари томонидан қўшимча солиқ ҳисобланади.

Бунга харидорлар томонидан ҳисобга олинадиган ҚҚС миқдорини кўпайтириб кўрсатиш, яъни бюджетга тўланадиган ҚҚС миқдорини камайтириш ёки товарлар (хизматлар) солиқ органида ҚҚС тўловчиси сифатида рўйхатдан ўтмаган етказиб берувчилардан сотиб олиниши билан боғлиқ омиллар ҳисобига юзага келади.

Мисол учун, ҚҚС тўловчиси бўлмаган “А” корхона ҚҚС тўловчиси бўлган “Б” корхонага 115 минг сўмлик (шундан 15 минг сўми ҚҚС) товарларни етказиб берди. “Б” корхона товарлар учун 115 минг сўм тўловни амалга оширди. Бироқ, “А” корхона ҚҚС тўловчиси бўлмаганлиги сабабли, бюджетга ҚҚС тўламади ва “Б” корхона, ўз навбатида, ҚҚС учун 15 минг сўмни ҳисобга олиб бўлди.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2018 йил 26 декабрдаги ПҚ-4086-сонли қарорига асосан, 2019 йил 1 июлдан бошлаб, товарларни (ишларни, хизматларни) сотиб олувчилар ҚҚС тўловчиси сифатида солиқ органларида рўйхатдан ўтмаган етказиб берувчилардан олинган ҳисоб-фактуралар бўйича ҚҚСни ҳисобга олиш ҳуқуқига эга эмас.

2019 йил 1 июлдан кучга кирган меъёрга кўра, “Б” корхона (ҚҚС тўловчиси) бюджет билан қайта ҳисоб-китоб қилиши ва асоссиз равишда ҳисобга олинган ҚҚС миқдорини бюджетга тўлаши шарт. Агар бу жараён амалга оширилмаса, солиқ органлари солиқ тўловчи томонидан ҳисобга олинган ҚҚС миқдорини қабул қила олмайди.

Шу боис бизнес ҳамкорларни танлашда ҳар бир тадбиркорга мажбурий эҳтиёткорлик чораларини қўллаш тавсия этилади. Ўзаро битим тузишдан олдин контрагентнинг ҚҚС тўловчиси сифатида рўйхатдан ўтганлигини текшириш зарур.

ҚҚС тўловчиси ҳақидаги маълумотлар билан ДСҚнинг www.soliq.uz расмий сайтидаги “ҚҚС тўловчиларини аниқлаш” бўлими орқали реал вақт режимида билиб олиш мумкин.

2-ҳолат. Бунда “А” корхона томонидан реализациядан тушган тушум ҚҚС ҳисоботида акс эттирилмай, товарлар ёки хизматлар ҳисобварақ-фактурани бериш орқали етказиб берилади. Шу вақтнинг ўзида харидор “Б” корхона етказиб берувчи “А” корхонадан олинган ҳисобварақ-фактураларни солиқ ҳисоботида акс эттириб, уларда кўрсатилган ҚҚС миқдорини ҳисобга олади.

Бундай ҳолларда солиқ органлари “А” корхона томонидан ҳақиқатда товарлар (ишларни, хизматларни) реализация қилинганлигини тасдиқловчи ҳисобварақ-фактураларини “Б” корхонадан олиб, етказиб берувчидан тўлаб берилмаган солиқ суммаларини ундириш чораларини кўради.

Солиқ органлари таъсирчан чоралар кўришдан олдин, солиқ тўловчининг шахсий кабинетига қўшимча ҳисобланган қўшилган қиймат солиғини ихтиёрий равишда тўлаб бериш юзасидан огоҳлантириш юборадилар.

Таъкидлаш керакки, таъсирчан чоралар фақат турли сабабларга кўра ҚҚС ҳисоботида номутаносиблик ҳолатлари кузатилган солиқ тўловчиларга нисбатан қўлланилади.

Шунда ҳам солиқ органига ҳисоботи билан фарқланмайдиган ҚҚС миқдорини акс эттирувчи барча ҳисобварақ-фактуралар тақдим этилса, ундирилган солиқлар тўлиқ қайтариб берилади.

ДСҚ Матбуот хизмати