Солиқ хавфларининг таҳлили

Амалиётга жорий этилган янги тизим мустақил равишда ташқи аралашувларсиз, тадбиркорлар фаолиятини таҳлил қилиш ва солиққа оид ҳуқуқбузарлик хавфини баҳолаш имконини беради.

Солиқ хавфини таҳлил қилиш ва натижаларини баҳолаш Давлат солиқ қўмитасининг ахборот-коммуникация технологиялари ва таҳлилнинг автоматлаштирилган тизими орқали юритилади.

Бу қандай ишлайди.

Солиқ органлари махсус дастурий маҳсулот орқали солиқ тўловчилар тўғрисидаги ички ва ташқи манбалардан олинган маълумотларни ишлаб чиқилган мезонлар асосида таҳлил қилади:

Мисол учун,

- давлат солиқ хизмати органлари олдида солиқ қарздорлигининг доимий юзага келиши;

- ҳисоботларни тақдим этиш муддатидан кечиктириб тақдим этилганлиги;

-хронометраж кўздан кечириш ўтказилгандан кейинги даврларда товарлар (ишлар, хизматлар) реализациясидан тушган тушумлар камайиб кетганлиги;

-ҳисобварақ-фактуралари орқали кирим қилинган товарлар ҳажмига нисбатан ўртача ойлик тушумларининг фарқ қилиши;

- хўжалик юритувчи субъектларнинг топширилган нақд (пластик) пул маблағлари билан ҳисоботида кўрсатган товар айланмасининг камайтириб кўрсатилганлиги;

- расмий тартибда бухгалтерия ҳисобини юритиш учун ҳисобчи (бухгалтер) рўйхатга олмаган хўжалик юритучи субъектлар.

Дастурий маҳсулот олинган маълумотларнинг тўлиқ таҳлилини ўтказади ва балл тизимида солиққа оид ҳуқуқбузарлик даражаси бўйича якуний натижани беради.

Оқибатлари:

Автоматлаштирилган дастурий маҳсулот орқали солиқ хавфи мезонлари асосида, автоматик равишда балл тизимида баҳоланган тадбиркорлик субъектлари солиқ ҳуқуқбузарлигининг хавфлилик даражасидан келиб чиқиб қуйидаги учта гуруҳга бўлинади:

а) солиқ хавфи юқори бўлган тадбиркорлик субъектлари (қизил йўлак);

б) солиқ хавфи ўрта бўлган тадбиркорлик субъектлари (сариқ йўлак);

в) солиқ хавфи паст бўлган тадбиркорлик субъектлари (яшил йўлак).

Солиқ хавфи юқори (қизил йўлак) бўлган тадбиркорлик субъектлари шахсий кабинети орқали давлат солиқ хизмати органи томонидан хабардор қилинади ҳамда Ўзбекистон Республикасининг Солиқ кодексида белгиланган тартибда солиқ аудити тайинланади.

Солиққа оид ҳуқуқбузарлик содир этиш хавфи ўртача (сариқ йўлак) бўлган тадбиркорлик субъектлари Ўзбекистон Республикасининг Солиқ кодексида белгиланган тартибда камерал текширувидан ўтказилади.

Давлат солиқ хизмати органлари томонидан солиқ хавфи паст бўлган тадбиркорлик субъектларига соддалаштирилган “яшил йўлак” тартибида хизмат кўрсатилади ва текшириш тадбирлари тайинланмайди.