Жорий йил аввалидан тадбиркорлик субъектлари фаолиятига татбиқ этилган электрон ҳисобварақ-фактуралар бизнес вакиллари узоғини яқин қилиб, ортиқча қоғозбозликлардан халос этгани кўп бор таъкидланди. Аммо, тан олиб айтиш керак, хўжалик юритувчи субъектлар янги тизимни жорий этишда айрим муаммоларга дуч келаётган эди.

Масалан, ЭҲФ ахборот тизимида техник носозликлар юзага келганда электрон ҳисобварақ-фактураларни расмийлаштириш муаммоси пайдо бўлади. Бу вазиятда қандай йўл тутиш лозим?

Вазирлар Маҳкамасининг 2020 йил 14 августдаги 489-cонли қарори билан тасдиқланган “Ҳисобварақ-фактураларнинг шакллари ҳамда уларни тўлдириш, тақдим этиш ва қабул қилиш тартиби тўғрисида”ги низом юқоридаги каби муаммоларнинг узил-кесил ечимини белгилаб берди.

Низомга кўра, техник носозлик ЭҲФ оператори томонидан расман тасдиқланганда, ҳисобварақ-фактура қоғоз шаклида расмийлаштирилади. Тизимдаги носозликлар бартараф этилгандан сўнг ЭҲФ беш кун ичида қоғоз шаклида кўрсатилган сана билан киритилади.

Шунингдек, етказиб берувчи томонидан тақдим этилган электрон ҳисобварақ-фактура ўн календарь кун ичида сотиб олувчи томонидан электрон рақамли имзо билан тасдиқланиши ёки сабаби кўрсатилган ҳолда рад этилиши шарт.

Сотиб олувчи томонидан белгиланган муддатда тасдиқланмаган ёки рад этилмаган электрон ҳисобварақ-фактура тасдиқланган ҳисобланади.

Таъкидлаш лозим, электрон ҳисобварақ-фактура билан ҚҚС занжиридаги узилишлар тўлиқ бартараф этилади. Қолаверса, ЭҲФ – сотувчи (етказиб берувчи) томонидан тақдим этилган ҚҚС суммасини харидор (буюртмачи) ҳисобга олиши учун асос бўладиган асосий ҳужжатдир. ҚҚС занжирида узилишнинг йўқлиги эса уни қайтариш жараёнини тезлаштиради. Чунки ҚҚС занжиридаги узилиш аксарият ҳолларда бундай сўровнинг рад этилишга сабаби бўлади.

Эслатиб ўтамиз, ҳозирда ҚҚСни қоплаш (қайтариш) –тезлаштирилган (7 кундан кечиктирмай) ва умумий тартибда (60 кундан кечиктирмай) амалга оширилмоқда.

Жорий йил 3 сентябрь ҳолатига ЭҲФ ахборот тизимидан фойдаланувчи 290 мингдан ортиқ хўжалик юритувчи томонидан расмийлаштирилган ЭҲФлар сони 13,2 млн.дан ошди.

Жумладан, ҳозирда 106 195 та қўшилган қиймат солиғи тўловчилардан 98 191 таси (93%) электрон ҳужжат айланиш тизимидан фойдаланишга ўтган. Айни вақтга қадар улар томонидан шакллантирилган ЭҲФлар сони 12,1 млн.дан ортиқ.

ДСҚ Матбуот хизмати