Тан олиб айтиш керак, бозор ёки бирон савдо марказида нимадир харид қилганимизда ёки турли хизматлардан фойдаланганда унинг учун чек талаб қилиш ҳар доим ҳам хаёлимизга келавермайди. Эътибордан четда қолаётган шу миттигина қоғозчанинг талаб қилинмаслиги “яширин иқтисодиёт” йўлининг кенгайиб боришига сабабчи бўлади.

“Яширин иқтисодиёт”га қарши курашиб, давлат бюджети барқарорлигига ҳисса қўшиш эса ҳозирги мураккаб вазиятда – коронавирус пандемиясини бартараф этишда ҳар қачонгидан ҳам муҳим аҳамият касб этади.

Бугун юртимизда коронавирус пандемияси тарқалишига қарши курашиш ва уни бартараф этиш борасида давлатимиз томонидан барча зарур чоралар кўрилмоқда. Хусусан, жуда тез суръатларда махсус шифохоналар қурилиб, карантин ҳудудлари барпо этилмоқда. Карантин сабабли фаолиятини вақтинча тўхтатган ва даромади ўтган ойларга нисбатан маълум миқдорда пасайган тадбиркорлик субъектларига қатор солиқ ва божхона имтиёзлари жорий этилди.

Кўриниб турибдики, давлат бюджетидан сарфланаётган режадан ташқари харажатлар миқдори кескин ошиб кетди. Бунинг ўрнини тўлдиришда “яширин иқтисодиёт”га  барҳам бериш учун қилинган ҳар бир кичик ҳаракат жуда муҳимдир. 

Таъкидлаш лозимки, “яширин иқтисодиёт”нинг олдини олишда онлайн хизматларнинг аҳамияти катта. Бу борада ҳам мамлакатимизда аниқ амалий чоралар олиб борилмоқда. Жумладан, 2020 йил январдан бошлаб, тадбиркорлик субъектлари босқичма-босқич онлайн назорат-касса машиналари ва виртуал кассадан фойдаланишга ўта бошлади. 2022 йил 1 январгача мамлакатимиздаги барча тадбиркорлик субъектлари тўлиқ ушбу тизимлардан фойдаланишга ўтади.

Онлайн назорат-касса машиналари ёки виртуал кассадан фойдаланишга ўтганда:

–  тадбиркорларга кунлик ўртача нақд пул тушуми миқдоридан қатъи назар, нақд пулни банк кассаларига инкассация хизматлари орқали ўзлари белгилаган даврларда ёки мустақил равишда топшириш ҳуқуқи берилади;

– 2021 йил 1 январгача ҳар бир касса учун онлайн-НКМ жорий этиш билан боғлиқ харажатлар кейинги солиқ тўлови ҳисобидан, бироқ базавий ҳисоблаш суммасининг 10 бараваридан ошмаган миқдорда камайтирилади, яъни онлайн-НКМни харид қилиш тадбиркорга ортиқча юк бўлмайди.

– реализация қилинган товарлар (хизматлар) ҳисоб-китоблари тўғрисидаги маълумотларни электрон тарзда кўриш имконияти яратилади.

– жисмоний шахсларнинг банк пластик карталари ёки чегирма (дисконт) карталарига оммавий оферта шартлари асосида ўтказилган бонуслар шаклидаги маблағлар (cashback) жисмоний шахслардан олинадиган даромад солиғи базаси сифатида қаралмайди.

Ҳозирда Давлат солиқ қўмитасининг тегишли қарорларига асосан 4 турдаги онлайн назорат-касса машинаси ва 3 турдаги виртуал касса, шунингдек, 4 та техник хизмат кўрсатиш маркази Давлат реестрига киритилган.

Бундан ташқари, ДСҚнинг жорий йил 31 мартдаги қарорига асосан “Фотон” АЖга тегишли “Орион-100 Ф УЗ” русумли онлайн-НКМ, “E-POS Systems” МЧЖ томонидан ишлаб чиқилган “E-POS” (версияси-1.0.0) виртуал касса дастурий маҳсулоти Давлат реестрига киритилди.

Ушбу маълумотлар Давлат солиқ қўмитасининг расмий сайтига  жойлаштирилган ва доимий янгилаб борилади.

Бугунги кунда 20,9 мингтадан зиёд тадбиркорлик субъектларига қарашли алкоголь, тамаки, дори воситалари ва автомобилларга ёқилғи қуйиш фаолият турлари билан шуғулланувчи шохобчалари онлайн назорат-касса машиналари билан таъминланди.

Давлат солиқ хизмати органлари томонидан тадбиркорлик субъектларини онлайн-НКМ билан жиҳозланишини таъминлаш бўйича мунтазам профилактика ишлари амалга оширилмоқда.

ДСҚ Матбуот хизмати.