Avvalroq, Davlat soliq qo‘mitasining qarori bilan “Soliq agentlari tomonidan to‘lov manbaida ushlab qolinadigan ko‘rinishida to‘lanadigan daromadlardan olinadigan soliq hisob-kitobi”ga kiritilgan o‘zgartirishlar to‘g‘risida qo‘llanma berilgan edi. (AV-ro‘yxat raqami 3221-2, 06.05.2021-y.).

DSQ Soliq to‘lovchilarga xizmat ko‘rsatish departamenti davlat soliq bosh inspektori Xursandbek Bekmetov ushbu hisob-kitob yuzasidan qo‘shimcha tushuntirish berdi.  

– Hisob-kitobdan norezidentlarga to‘langan dividendlar va foizlar qismi chiqarib tashlangan. Iyul oyidan boshlab mazkur hisob-kitob shaklida (paket kodi 10202_7) O‘zbekiston Respublikasi rezidentlariga dividendlar va foizlar ko‘rinishida to‘lanadigan daromadlardan olinadigan soliq hisob-kitobi yuritiladi.

Hisobot shakliga o‘zgartirish kiritish uchun quyidagilar asos bo‘lgan:

- Soliq kodeksining 354-moddasi 5-qismiga asosan norezidentga O‘zbekiston Respublikasining qo‘llaniladigan xalqaro shartnomasiga muvofiq O‘zbekiston Respublikasida kamaytirilgan soliq stavkalari bo‘yicha soliq solinadigan daromadlar to‘langan taqdirda, daromadlardan soliq summasini hisoblab chiqarish va ushlab qolish norezident tomonidan soliq agentiga ushbu Kodeksning 358-moddasida nazarda tutilgan tasdiqnoma taqdim etilishi sharti bilan tegishli kamaytirilgan soliq stavkalari bo‘yicha amalga oshirilishi belgilagan. Bunda ushbu modda qoidalari mazkur Kodeksning 6-moddasi qoidalari hisobga olingan holda qo‘llaniladi deb belgilangan;

- Eski hisobot shaklida (paket kodi 10202_4) kamaytirilgan soliq stavkalarini qo‘llash mumkin bo‘lgan ikkita va undan ortiq davlatlarning norezidentlariga xalqaro shartnomalarga muvofiq belgilangan stavkalarini bir vaqtda qo‘llash imkoniyati mavjud bo‘lmagan. Chunki hisobot shaklida faqat bitta stavka qo‘llash imkoniyati yaratilgan;

- Norezidentlarning daromadidan (doimiy muassasa bilan bog‘liq bo‘lmagan) soliq agenti tomonidan to‘lov manbaidan ushlab qolinadigan foyda solig‘ining hisob-kitobini yagona shaklda yuritish (paket kodi 10307_4) belgilandi.

Hisob-kitob shaklini to‘ldirish bo‘yicha qisqacha tushuncha:

Hisobot shakli ikkita qismdan iborat birinchi qismi yuridik shaxslarning va ikkinchi qismi jismoniy shaxslarning dividend va foiz tarzidagi daromadlari bo‘yicha to‘ldiriladi.

Hisob-kitobning 010 va 080-satrlarida hisobot (soliq) davrida yuridik va jismoniy shaxslarga hisoblangan dividendlar va foizlar aks ettiriladi.

Hisob-kitobning 020 va 090-satrlarida hisobot (soliq) davrida yuridik va jismoniy shaxslarga to‘langan dividendlar va foizlar aks ettiriladi. Bunda to‘langan dividendlar va foizlar summasi ushlangan soliqni hisobga olgan holda ko‘rsatiladi.

Misol:

“A” korxona “B” shaxsga 100 mln.so‘m dividend to‘lagan bo‘lsa, bunda 95 mln.so‘mi “B” shaxsga 5 mln.so‘mi byudjetga o‘tkaziladi. Ushbu holatda to‘langan dividend summasi deb 100 mln.so‘m eʼtirof etiladi. Chunki korxonaning taqsimlanmagan foydasidan (8700-schyot) to‘langan dividend hisobiga 100 mln.so‘m kamayadi.

Hisob-kitobning 030 va 100-satrlarida hisobot (soliq) davrida olingan dividendlarni hisobga olinadigan summasi aks ettiriladi.

Hisob-kitobning 040 va 110-satrlarida imtiyozlar aks ettiriladi.

Hisob-kitobning 050 va 120-satrlarida soliq bazasi avtomat aks ettiriladi. Dividend tarzidagi daromadlar bo‘yicha soliq bazasi hisobot (soliq) davrida to‘langan dividendlardan hisobga olinadigan dividend va imtiyozlarni chegirish orqali aniqlanadi. Bunda hisobga olinadigan dividend to‘langan dividenddan oshib ketmasligi lozim.

Foiz tarzidagi daromadlar bo‘yicha soliq bazasi hisobot (soliq) davrida to‘langan foizlardan imtiyozlarni chegirish orqali aniqlanadi.

Hisob-kitobning 060 va 130-satrlarida soliq stavkasi aks ettiriladi.

Hisob-kitobning 070 va 140-satrlarida hisoblangan soliq summasi aks ettiriladi.

Hisob-kitobning 071 va 141-satrlarida O‘zbekiston Respublikasi norezidentlarining dividend va foiz tarzidagi daromadlari bo‘yicha 2021-yil yanvar-iyun oylarida hisoblangan soliq summasi aks ettiriladi.

Izoh: Mazkur hisob-kitob yil boshidan o‘sib boruvchi tartibda yuritiladi.

Iyul oyidan boshlab norezidentlarning daromadlaridan (doimiy muassasa bilan bog‘liq bo‘lmagan) olinadigan soliq hisob-kitobi yangi hisobot shaklida (paket kodi 10307_4) yuritilishi belgilangan.

Shu sababli soliq to‘lovchilarning shaxsiy kartochkalarida hisoblangan summalari yil boshidan o‘sib boruvchi tartibda to‘g‘ri yuritilishi zarurligi sababli ularning yanvar- iyun oylaridagi hisoblangan soliq summalari yuridik shaxslar bo‘yicha 071- satrda va jismoniy shaxslar bo‘yicha 141-satrda aks ettirilishi lozim bo‘ladi.

Hisob-kitobning 072 va 142-satrlari  byudjetga to‘lanishi lozim bo‘lgan soliq summalari avtomat aks ettiriladi.

Bunda soliqning hisob-kitobi yuridik shaxslar bo‘yicha 35-soliq kodida hamda jismoniy shaxslar bo‘yicha 138-soliq kodida amalga oshiriladi.

2021-yil 5-avgustdan boshlab hisobotning 2-ilova shablonida jismoniy shaxslarning shaxsiy identifikatsiya raqamini ko‘rsatish imkoniyati yaratildi.