O‘zbekiston Respublikasi Oliy Majlisining Qonunchilik palatasida 2022-yil 13-aprel kuni “Maxsus iqtisodiy zonalarda faoliyat yuritayotgan tadbirkorlarga foyda solig‘i bo‘yicha imtiyoz berish”ga qaratilgan Qonun loyihasi muhokamasida yuzaga kelgan munozaralar bo‘yicha Davlat soliq qo‘mitasi quyidagilarni ma’lum qiladi.

Soliq qo‘mitasi tomonidan ishlab chiqilayotgan me’yoriy hujjat loyihalari Soliq kodeksining oshkoralik prinsipiga to‘liq rioya etilgan holda muhokama etib borilishi qatorida, soliq to‘lovchilar bilan soliq qonunchiligini to‘g‘ri qo‘llash bo‘yicha hamkorlik ishlari tizimli davom ettirilmoqda.

Jumladan, soliq imtiyozlaridan foydalanish xuquqiga ega barcha soliq to‘lovchilari qatorida, erkin iqtisodiy zona (EIZ) ishtirokchilariga nisbatan ham huquqiy asoslangan mavjud soliq imtiyozlari qo‘llanilmoqda.

1. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2016-yil 28-oktabrdagi “Erkin iqtisodiy zonalar faoliyatini faollashtirish va kengaytirishga doir qo‘shimcha chora-tadbirlar to‘g‘risida” PF-4853-son Farmoni bilan EIZ ishtirokchilari yer solig‘i, foyda solig‘i, yuridik shaxslar mulk solig‘i, aylanmadan olinadigan soliqdan kiritgan investitsiya hajmiga mutanosib ravishda 3 yildan 10 yil muddatgacha ozod qilingan.

2. O‘zbekiston Respublikasining “Maxsus iqtisodiy zonalar to‘g‘risida”gi O‘RQ-604-son Qonunning 48-modasiga muvofiq EIZlar hududida mazkur Qonun kuchga kirgunga qadar (17.05.2020-yil) ro‘yxatga olingan va investitsiya loyihalarini amalga oshirayotgan ishtirokchilar uchun qonun hujjatlarida nazarda tutilgan imtiyoz va preferensiyalar ular taqdim etilgan muddat o‘tguniga qadar (3 yildan 10 yil muddatgacha) saqlab qolinishi belgilangan.

3. Soliq to‘g‘risidagi qonunchilik Soliq kodeksidan va qabul qilinishi ushbu Kodeksda to‘g‘ridan-to‘g‘ri nazarda tutilgan boshqa normativ-huquqiy hujjatlardan iborat bo‘lishi belgilangan.

Shuningdek, qabul qilingan normativ-huquqiy hujjat yoki uning bir qismi, Soliq kodeksning normalariga yoki qoidalarining mazmuniga zid bo‘lsa ushbu Kodeksning qoidalariga muvofiq emas deb topilishi belgilangan.

4. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 19-iyundagi “Alohida soliq va bojxona imtiyozlarini bekor qilish to‘g‘risida” PF-6011-son Farmoniga asosan 2020-yil 1-oktabrdan boshlab, maxsus iqtisodiy zonalar ishtirokchilariga Soliq kodeksi va “Maxsus iqtisodiy zonalar to‘g‘risida”gi Qonunda belgilangan tartibda alohida soliqlar bo‘yicha imtiyozlarni qo‘llashning o‘ziga xos xususiyatlari nazarda tutilishi belgilandi.

Ma’lumot uchun: 2020-2021 yillarda EIZlarda ro‘yxatdan o‘tgan korxonalar tomonidan qariyb 242,2 mlrd.so‘m miqdorida foyda solig‘i bo‘yicha imtiyozdan foydalangan.

Jumladan, 2020-yil davomida 117 ta korxona imtiyozdan foydalangan bo‘lib, foydalanilgan imtiyoz summasi qariyb 104 mlrd.so‘mni tashkil etgan. 2021-yil davomida korxonlar soni 68 tani tashkil etib, foydalanilgan imtiyoz summasi 138 mlrd so‘mdan oshgan.

Misol uchun, Navoiy iqtisodiy zonada faoliyat ko‘rsatuvchi akfa romlari ishlab chiqaruvchi "AKFA EXTRUSIONS" masuliyati cheklangan jamiyat 2020-yilda 45 mlrd so‘m va 2021-yilda 62 mlrd so‘mlik foyda solig‘i imtiyozidan foydalangan.

Xuddi shunday, Sirdaryo iqtisodiy zonada faoliyat "PENG SHENG" MChJ qo‘shma korxonasi 2020-yilda 3,1 mlrd.so‘m va 2021-yilda 3,3 mlrd.so‘mlik foyda solig‘i imtiyozidan foydalangan.

5. O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 20-avgustda tadbirkorlar bilan o‘tkazilgan ochiq muloqotda EIZ ishtirokchilar tomonidan bildirilgan takliflar inobatga olinib, “Maxsus iqtisodiy zonalar ishtirokchilarini yanada qo‘llab-quvvatlash chora-tadbirlari to‘g‘risida” qaror (PQ-5243) qabul qilindi.

Foyda solig‘i bo‘yicha imtiyozlarning foydalanilmay qolgan qismi 2020-yil 1-oktabrga qadar maxsus iqtisodiy zona ishtirokchilarining reestriga kiritilgan ishtirokchilar uchun kiritilgan investitsiyalar hajmidan kelib chiqqan holda, ular reestrga kiritilgan sanadan boshlab 3 yildan 10 yilgacha bo‘lgan muddatlarda to‘liq qo‘llanilishi belgilandi.

Qaror talablarini Soliq kodeksida aks ettirish yuzasidan qonun loyihasi mutasaddi vazirliklar bilan birgalikda Oliy Majlis qonunchilik palatasi muhokamasiga kiritilgan va tasdiqlangandan keyin qayd etilgan soliq to‘lovchilarning imtiyozdan foydalanishlari uchun to‘laqonli huquqiy asos yuzaga keladi.

Davlat soliq qo‘mitasi tomonidan vakolat doirasida soliq to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini ishlab chiqish, ochiq va shaffof ravishda muhokama etish hamda qonuniy kuchga kirgan me’yorlarni so‘zsiz ijroga qaratish ishlari izchil davom ettiriladi.