Davlat soliq qo‘mitasi so‘nggi paytlarda soliq huquqbuzarliklari haqida aholi murojaatlari asosida o‘tkazilayotgan tekshiruvlar bo‘yicha ijtimoiy tarmoqlarda bildirilayotgan ayrim munosabatlar yuzasidan quyidagilarni maʼlum qiladi.

    Bugungi kunda chakana savdo, aholiga maishiy xizmat ko‘rsatish va umumiy ovqatlanish sohasida soliq maʼmurchiligining zamonaviy instrumentlari – onlayn-NKM va virtual kassa mashinalari, tovar (xizmat)larning identifikatsiya kodi (MXIK) kabi tizimlar joriy etilib, biznes hamjamiyat bilan ochiq muloqotlar asosida bosqichma-bosqich takomillashtirib borilmoqda.

    Bu kabi soliq islohotlaridan asosiy maqsad – tadbirkorlar uchun har tomonlama qulay va teng sharoit yaratishga erishish.

    Soliq maʼmurchiligida yangi instrumentlarni qo‘llash jarayonlarida bevosita jamoatchilik nazorati ishtirokida haqiqiy daromadini yashirishga urinayotgan tadbirkorlik subyektlariga nisbatan taʼsirchan nazorat tadbirlari amalga oshirilmoqda. Xususan, Prezidentimizning 4.10.2021 yildagi PQ-5252-son qarori bilan chek bermaslik, bank plastik kartasi orqali to‘lovni qabul qilishni rad etish va boshqa soliq huquqbuzarliklari to‘g‘risida “Soliq” mobil ilovasi orqali xabar bergan jismoniy shaxslarga undirilgan jarima summasidan 20 % mukofot to‘lanishi belgilandi.

    Ushbu o‘zgarishlarga fuqarolarning faol ishtiroki kuzatilmoqda. Bunda davlat soliq xizmati organlari tomonidan aholi murojaatlari asosida nazorat tadbirlari o‘tkazilishidan avval, ularning har biri batafsil o‘rganib chiqiladi.

      Xususan, joriy yilda 3 883 nafar fuqarolardan 9 878 ta murojaat kelib tushgan. Shundan 2 103 ta murojaat “davriy”, yaʼni tadbirkorlik subyektlari faoliyatidagi huquqbuzarlik holati yuzasidan takroriy kelib tushganligi sababli rad etilgan, 7372 ta tadbirkorlik subyektlarida tekshiruv o‘tkazilgan. 7263 tasida huquqbuzarlik  tasdig‘ini topgan, 109 tasi tasdig‘ini topmagan. Huquqbuzarlik yuzasidan murojaat qoldirgan 659 nafar fuqarolarga jarima summasidan jami 342 mln so‘m mukofot to‘lab berilgan. Qolgan murojaatchilarga huquqbuzarlardan jarima undirilgach to‘lab beriladi.

    Onlayn-kassadan chop etilgan har bir chek soliq organlari maʼlumotlar bazasiga avtomatik kelib tushadi, murojaatchining xabari bevosita ushbu subyektga o‘rnatilgan onlayn nazorat-kassa texnikasi maʼlumotlari bilan solishtiriladi. Bunda avtomatik rejimda ushbu obyektdagi nazorat kassa texnikasidan chek chop etish davri, summasi, o‘rtacha chek summasi, murojaatchining xaridi to‘g‘risida ko‘rsatilgan tovar nomenklaturasi, yaʼni har bir detalga eʼtibor qaratiladi.

    Bunda murojaatda keltirilgan huquqbuzarlik tasdiqlansa, ushbu huquqbuzarlik uchun qonunchilikda belgilangan miqdorlarda jarima belgilanadi.

    Soliq kodeksining 218-moddasiga muvofiq jarima javobgarlikka tortish to‘g‘risidagi qaror tadbirkorlik subyekti tomonidan olingan kundan eʼtiboran o‘n kunlik muddatda ixtiyoriy ravishda to‘langanda jarima miqdori ikki baravarga kamaytiriladi.

    Shuningdek, bir turdagi huquqbuzarlik sodir etganlik uchun birinchi tekshiruv bo‘yicha qaror qabul qilingunga qadar sodir etilgan ayni turdagi huquqbuzarlik uchun boshqa jarima belgilanmaydi. Ammo qaror qabul qilinganidan keyin ushbu holat yana aniqlansa, takroriy hisoblanadi va og‘irlashtiruvchi holat deb baholanib jarima miqdori ikki baravar oshiriladi.

    Mazkur holatda ham jarima o‘n kun ichida ixtiyoriy ravishda to‘lansa, jarima summasi ikki barobar kamaytiriladi.

    Davlat soliq qo‘mitasi chek talab qilib, yashirin iqtisodiyotga qarshi kurashishda faol ishtirok etayotgan fuqarolarimizni rag‘batlantirishni va noqonuniy ishlash yo‘lini tanlagan ayrim subyektlarga nisbatan taʼsirchan nazorat tadbirlari izchil davom ettirilishini maʼlum qiladi.

    Chek talab qilish faqatgina moddiy rag‘bat uchun, taqdim etish esa jarimadan xalos bo‘lish uchungina amalga oshirilmasligi lozim.  

    Bu jarayonlarda o‘z haq-huquqlarimiz va majburiyatlarimizni to‘la anglab yetgan holda, ularni o‘z vaqtida ado etishni odatga emas madaniyatga aylantirishimiz lozim.