Davlat soliq qo‘mitasi Vazirlar Mahkamasining “Soliq organlari tomonidan davlat organlari maʼlumotlar bazasidan foydalanishni tartibga solish to‘g‘risida”gi qarori loyihasi yuzasidan ijtimoiy tarmoqlardagi Savdo - sanoat palatasining  xulosasi bo‘yicha quyidagilarni maʼlum qiladi:

Soliq qo‘mitasi tomonidan ishlab chiqilayotgan meʼyoriy hujjat loyihalari Soliq kodeksining oshkoralik prinsipiga to‘liq rioya etilgan holda muhokama etib borilishi qatorida, soliq to‘lovchilar bilan soliq qonunchiligini to‘g‘ri qo‘llash bo‘yicha hamkorlik ishlari tizimli davom ettirilmoqda.

Jumladan, soliq munosabatlarida soliq to‘lovchilar kontragentlarni tanlash chog‘ida ularning soliq organlarida soliq to‘lovchilar sifatida hisobga qo‘yilganligini, kontragentning ishbilarmonlik obro‘sini, ishlab chiqarish bazasi va xodimlari mavjudligini, moliyaviy holatini, bitim bo‘yicha majburiyatlarni bajarish qobiliyatini tekshirib, lozim darajada ehtiyotkorlik qilishi uchun soliq organlari sharoit yaratishga eʼtibor qaratmoqda.

 “soliq.uz” saytida “shubhali” korxonalar ro‘yxati doimiy ravishda yangilanib borilmoqda, hisobvaraq-fakturalarni rasmiylashtirish elektron tizimida yetkazib beruvchi va xaridorlarning soliq uzilishlari koeffitsiyenti aks ettirilmoqda.

Shu munosabat bilan birja savdolarida hamda davlat xaridlari bo‘yicha o‘tkaziladigan elektron savdo va tenderlarda soliq xavfi darajasidan kelib chiqqan holda ishtirok etish huquqini belgilovchi tartib ishlab chiqishning nazarda tutilishi ushbu yo‘nalishda amalga oshirilayotgan ishlarning mantiqiy zanjiri hisoblanadi.

Qayd etish lozimki, ushbu taklif aynan tadbirkorlik subyektlari bilan o‘tkazilgan uchrashuvlarda ko‘tarilib, ular tomonidan birja g‘olibi bilan ishlashga majburligi, kontragentni tanlash va uni tekshirish imkoniyati yo‘qligi va bu o‘z navbatida ularning soliq uzilishi koeffitsiyenti hamda QQS bo‘yicha hisobga olinishi lozim summaga salbiy taʼsir ko‘rsatayotganligi bildirilgan edi.

Masalan, Davlat soliq qo‘mitasining rasmiy saytida eʼlon qilingan “shubhali” korxonalar ro‘yxatidagi subyektlardan 258 tasi 2021-yil tovar-xomashyo birjasidan jami 1,2 trln so‘mlik yuqori likvidli tovarlarni sotib olib, kontragent korxonalarga kirim qilinmagan boshqa turdagi tovarlarni realizatsiya qilganligi va ular bilan ishlagan 17,3 mingta kontragent korxona tomonidan 971,5 mlrd so‘mlik QQS asossiz hisobga olinganligi qayd etilgan.

Ishlab chiqiladigan tartib ogohlantiruvchi xususiyatga ega bo‘lishi va kelgusida tuziladigan bitimlar bo‘yicha qilinadigan xarajatlar (ko‘riladigangan zararlar)ni hamda yuzaga kelishi mumkin javobgarliklarning oldini olishga qaratilishi nazarda tutilmoqda.

Xususan, soliq to‘lamaslik xavfi yuqori bo‘lgan kontragent bilan birjada iqtisodiy munosabatga kirishishning oldini olinishi o‘z navbatida qo‘shilgan qiymat solig‘i bo‘yicha hisobga olinishi mumkin bo‘lgan summani inobatga olaolmasligidan tadbirkorlik subyektlarini himoya qilishga xizmat qiladi.