Давр ўзгаради, тараққиёт янгиланади ва бунда ҳар гал фақат янги ғоя, замонавий ёндашувларга эҳтиёж, эътибор ортиб бораверади. Биз ўзгариш ва янгиликларни кутмаймиз, аксинча уларни ўзимиз яратамиз. Меҳнатимизнинг энг катта ютуғи ҳам, машаққати ҳам шунда. Лойиҳаларимиз бугунни кечадан кўра янгилаши, яхшилаши аҳамиятли, аммо эртанги кун учун ҳам хизмат қилиши янада муҳимроқ. “Янги технологиялар” 25 йиллик довонга ана шу интилиш сабаб етиб келди, деб ўйлайман.

Аслида 25 йил тарих олдида арзимас фурсат. Лекин шунча йилдан буён лойиҳа ва ташаббусларимиз юртимиз ривожи, халқимиз фаровонлигига озми-кўпми ҳисса қўшиб келаётганини инобатга олсак,  унинг  ҳар бир дақиқаси биз учун бебаҳо.

Биз бундан кейин ҳам ҳар вақт, ҳар соҳа ва ҳар манзилда рақамли технологиялар тараққиётининг фаол иштирокчиси бўлиш ниятидамиз.   Ишонаманки, замонавий технологиялар асосида янада яхши имкониятларга эга бўлиш бу биргина бизнинг мақсад эмас, халқимиз орзу-истаги, Ўзбекистонимиз интилаётган буюк манзил ҳам шу. Шундай экан, рақамли келажакни янги технологиялар билан биргаликда яратамиз.

Ҳаётжон НАСРУЛЛОЕВ,

“Янги технологиялар” илмий-ахборот маркази директори

25 ЙИЛ – БУ БИЗ ЯРАТГАН ТАРИХ

1995 йил 14 сентябрь

Ҳукумат солиқ органлари фаолиятини автоматлаштиришга мўлжалланган дастурий маҳсулотлар ишлаб чиқиш ва бошқа давлат органларининг ахборот тизимлари билан интеграция қилишга қарор қилди. Шу мақсадда Давлат солиқ қўмитаси ҳузурида “Янги технологиялар” илмий-ахборот маркази ташкил этилди.

Марказ зиммасига юклатилган вазифа муҳим ва мураккаб, аммо уни амалга оширишга бел боғлаганлар бор-йўғи 20 нафар эди ўшанда. Ана шу кичик жамоа янги технологиялар яратувчиси бўлишдек катта мақсадга илк қадам ташлаб берди. Интилишларга яраша режалар янгиланиб борди, жамоа сафи ҳам ўзгарди, кенгайди. Пировардида замонавий ахборот технологиялари асосида юртимиз учун неча-неча янгилик киритилди, халқимиз учун қанчадан-қанча енгиллик яратилди. “Янги технологиялар” ҳамон шу йўлда дадил давом этмоқда ва бунга роппа-роса 25 йил тўлди.

  Бу муддат биз учун шунчаки ортда қолган тарих эмас, тинимсиз меҳнат, ўзаро бирдамлик ва келажакка ишонч тантана қилган қутлуғ сана. Катта мақсадларга етиш, муваффақиятларга эришиш учун  қанчадан-қанча машаққат ва қийинчиликлар енгиб ўтилган қимматли вақт.

 25 йил – бу биз яратган тарих. Бугун ана шу чорак асрлик солномага Марказимизнинг кечаги илк қадамлари, бугунги ютуқлари, эртанги мақсадлари – ҳамма-ҳаммаси бой ва мазмунли саҳифа бўлиб муҳрланган.

Кечадан бугунгача

Солиққа тортиладиган объектлар ва солиқ мажбуриятларининг электрон ҳисобини юритиш, солиқ инспекторининг автоматлаштирилган иш жойи, кадрлар ҳисобини юритиш автоматлаштирилган ахборот тизими Марказнинг дастлабки  муҳим лойиҳаларидан бўлди.

Айни пайтда бу каби дастурий маҳсулот ва ахборот тизимлари сони 80 дан ортиқ. Уларнинг ҳар бири кеча ва бугун ўз билими, салоҳиятини Марказ ривожига бағишлаган юзлаб малакали, ғайратли мутахассисларнинг заҳматли ва завқли меҳнати самарасидир.

Эътироф этишга ҳақлимиз

Биргина  my.soliq.uz  –  “Электрон солиқ хизматлари” портали орқали айни вақтда 50 та электрон давлат хизматлари кўрсатилмоқда. Жумладан, солиқ тўловчининг шахсий кабинети орқали солиқлар электрон тўланмоқда, 12 турдаги ҳужжат ва 27 хил ҳисобот электрон тарзда юборилмоқда. Натижа – кўриб турганингиздек. 

 Бундан 4 йил аввал ишга тушган “Электрон ҳужжат алмашиш” автоматлаштирилган ахборот тизими эса давлат солиқ хизмати органлари фаолиятида қоғоз ҳужжатларнинг тўлиқ электрон шаклда айланишини таъминлади ва қоғозбозликка деярли чек қўйди. Шу тизим фаолияти эвазига сўнгги икки ой мобайнида  35 тонна қоғоз тежаб қолинди. 

Электрон рақамли имзо фаолиятимизнинг асосий йўналишларидан бири.  Бугунги кунда Марказ томонидан рўйхатга олинган 5  млн.дан ортиқ электрон калитлардан тадбиркорлик субъектлари ва фуқаролар  фаол фойдаланиб келмоқда. Бу барча турдаги давлат хизматларидан  эркин фойдаланиш имконини бериши билан аҳамиятлидир.

Soliq мобил иловаси  исталган вақт ва манзилда солиқ тўловларини саноқли дақиқаларда амалга ошириши учун солиқ тўловчиларга энг яқин кўмакчига айланиб улгурди. E-factura, EDO мобил иловалари ҳам раҳбардан тортиб, оддий ходимгача офисдан, ҳатто уйдан чиқмай туриб ҳужжатларни қабул қилиш, тасдиқлаш ва юбориш учун қулайлик яратмоқда. 

Шу йилнинг ўзида

Марказ томонидан ишлаб чиқилган электрон ҳисобварақ-фактуралар тизими январь ойидан бошлаб мамлакатимиздаги барча хўжалик юритувчи субъектлар фаолиятига тўлиқ татбиқ этилмоқда. Бугун ушбу тизим фойдаланувчилари 295 мингдан ортиқни ташкил этади. Улар томонидан расмийлаштирилган электрон ҳисобварақ-фактуралар умумий сони эса 14 миллиондан ошди.

Мамлакатимиз ҳаётидаги яна бир  янгилик – онлайн назорат-касса машинаси ва виртуал кассалар тизими жорий этилишида фискал маълумотлар оператори сифатида муҳим иштирокка эга. Яъни, реал вақт режимида онлайн-НКМ ва виртуал кассаларга бириктирилган фискал модуллардан келадиган маълумотларни қабул қилиш, уларни 5 йил давомида сақлаш ва  криптографик усуллар ёрдамида ҳимоялаш масъулияти марказ зиммасида.

 Пандемиянинг илк кунларида электрон рақамли имзо билан боғлиқ кўплаб масалалар сўроқ остида қолаётган бир пайтда Марказ томонидан Давлат хизматлари марказига бормасдан, e-imzo.uz сайти орқали электрон рақамли имзо калити муддатини уйдан туриб янгилаш йўлга қўйилди. Шунингдек, жисмоний ва юридик шахсларга электрон рақамли имзо калити ва сертификатини махсус ахборот ресурси орқали бериш механизми ҳам  жорий этилди.

Тошкент вилоятининг Бўстонлиқ туманидаги дам олиш масканларини ижарага олиш тўғрисида ишончли маълумотларнинг янги хизмати –  Ягона электрон платформа – orom.uz ишлаб чиқилди.

1 июлдан бошлаб  “Soliq” мобил иловасидан фойдаланган ҳолда ёки жисмоний шахсларнинг шахсий кабинети орқали масофадан туриб, 67 та фаолият тури бўйича ўзини ўзи банд қилган фуқаро сифатида рўйхатдан ўтиш имконияти яратилди. Сентябрь ойи аввалида эса  мобил иловада Soliq hamkori номли янги хизмат ишга туширилди. Ушбу хизмат солиққа оид ҳуқуқбузарликларни фош этиш ва уларга қарши курашишда давлат солиқ хизмати органлари билан ижтимоий фаол фуқаролар ҳамкорлигини таъминлашга қаратилган. Айни шу мақсадда телеграм ижтимоий тармоғида эса @soliq_hamkor_bot яратилди. Электрон солиқ хизматлари портали – my.soliq.uz орқали ҳам ҳамкорликни амалга ошириш мумкин.

Илмий-ахборот маркази ҳозирги кунда “Бизнес аналитика” технологияси, Big Data тизимига ўтиш устида фаол иш олиб боряпти. Солиқ тизимида фойдаланиб келинаётган дастурий маҳсуллар ва автоматлаштирилган ахборот тизимларини ягона платформада бир бутун механизм сифатида ишлашини таъминлаш  ҳам асосий режалардан бири.

“Янги технологиялар” илмий-ахборот маркази бошқа давлат ва хўжалик бошқаруви органлари учун ҳам ҳар қандай мураккабликдаги сифатли дастурий маҳсулотлар яратишга доим тайёр. Буларнинг барини муваффақиятли уддалашда 25 йиллик тажрибага таянади, вақт синовида чархланган салоҳиятига ишонади!

ДСҚ Матбуот хизмати