Ўзбекистон Республикаси Давлат солиқ қўмитаси раиси Шерзод КУДБИЕВнинг “Янги Ўзбекистон” газетасидаги интервьюси:

– Президентимиз Шавкат Мирзиёев раислигида ҳудудларда тадбиркорликни ривожлантириш ҳамда бюджет тушумларини сўзсиз таъминлаш чора-тадбирлари муҳокама қилинган видеоселектор йиғилишида кейинги йилларда солиқ тизимини ислоҳ қилиш бўйича аниқ чоралар кўрилиши натижасида бизнес ихтиёрида 2019 йилда 12 триллион сўм қолганлиги, 2020 йилда яна 11 триллион сўм маблағ қолиши кутилаётганлиги қайд этилди.

Шу ўринда давлатимиз раҳбари томонидан тадбиркорликни қўллаб-қувватлашга алоҳида эътибор қаратилаётганлигини эътироф этиш жоиз. Хусусан, карантин даврида бизнес субъектларига кўмаклашиш мақсадида қатор фармон ва қарорлар қабул қилинди. Уларга асосан, жорий йил 1 апрелдан 1 октябргача якка тартибдаги тадбиркорлар учун ижтимоий солиқнинг минимал базавий суммаси (223000 сўм) 50 фоизгача камайтирилди.

Пандемия фаолиятига салбий таъсир қилган микрофирма, кичик корхона ва якка тартибдаги тадбиркорларга 2020 йил 31 декабргача айрим солиқлар тўланишини фоизсиз кечиктириш (бўлиб-бўлиб тўлаш) имкони берилди. Бу борада тадбиркорлардан  келиб тушган мурожаатлар асосида 2020 йил 1 июль ҳолатига 2 827 мингта тадбиркорлик субъектининг 135 млрд. сўмдан зиёд солиқларини тўлаш муддати кечиктирилди.

2020 йил 1 июндан 1 сентябргача кичик корхоналар икки турдаги – ер ва мол-мулк солиқларини тўлашдан озод қилиниб, бугунги кунда мамлакат бўйича 142,5 мингта кичик бизнес вакиллари 332,8 млрд. сўмлик солиқлардан озод бўлди. Микрофирмалар ва кичик корхоналар учун ижтимоий солиқ ставкаси 12 %дан 1%гача пасайтирилиши натижасида 1 681 769 та иш ўрни ташкил этган 328 782 та субъектнинг солиқ юки камайтирилди.

Туризм соҳасида фаолият юритаётган тадбиркорлар учун 2020 йил 1 июндан 31 декабрга қадар фойда солиғи ставкаси белгиланган ставкага нисбатан 50 фоизга камайтирилди. Бунда, давлат ёрдами қарийб 15,2 миллиард сўмни ташкил этмоқда.

Бундай мисол ва рақамларни яна кўплаб келтириш мумкин. Энг муҳими, пандемия даврида берилган имтиёз ва енгилликлар натижасида хўжалик юритувчи субъектлар ҳисобида қолган маблағлар уларнинг фаолият барқарорлигини сақлаб қолишга, иқтисодий қийинчиликларни енгиб ўтишга ҳамда ходимлари иш ҳақларини ўз вақтида беришига моддий асос яратяпти.

Яна бир муҳим жиҳат. 1 июлдан бошлаб илк маротаба тадбиркорларга қўшилган қиймат солиғининг бир қисмини қайтариш механизми амалга киритилди. Ушбу янгилик орқали жорий йилнинг биргина учинчи чорагида тадбиркорларга 700 миллиард сўмни айланма маблағ сифатида ўзида қолдириш имконияти яратилмоқда.

Видеоселектор йиғилишида шу муносабат билан, зиммамизга ушбу янги тизим имкониятларини барча тадбиркорлар эътиборига етказиш ва ижросини барча ҳудудларда самарали ташкил этиш вазифаси юклатилди.

Тан олиб айтиш лозим, тадбиркорликни қўллаб-қувватлаш борасида белгиланган чоралар ижроси барча ҳудудларда бир хилда эмас. Шу боис уларга берилаётган енгиллик ва солиқ имтиёзларининг қўлланилишини назорат қилиш фақат солиқ идоралари вакиллари томонидан эмас, балки барча давлат ташкилот ва органлари томонидан биргаликда амалга оширилиши лозим.

Президентимиз томонидан янги вазифа, яъни, “Солиқ идораси – тадбиркорга кўмакчи” тизимини йўлга қўйиш топшириғи берилди. Унинг моҳияти шундан иборатки,  энг ававало, биз иш бошлаётган тадбиркорга биринчи қадамидан, унга қайси солиқ режими қулай ва фойдали эканлигини танлаб беришимиз зарур. Ундан кейин эса, бизнес субъектининг “яшаб кетиши”, фаолият кўрсатмаётганларини тиклашга кўмак бериш, бухгалериясини юритиш, ҳисоботларни тўлдириш ва топшириш, хуллас, нима муаммоси бўлса ҳал этиш бўйича хизмат кўрсатишга асосий эътибор қаратилади. Айни пайтда мутахассисларимиз  ушбу тизимни жорий этиш механизми устида иш олиб боряпти.

Видеоселектор йиғилишида белгилаб берилган вазифалар зиммамизга бугунги қийин шароитда манзилли ишлашни, ҳар бир тадбиркор фаолиятига унинг қийинчилик ва муаммоларини тушунган ҳолда, кўмакчи бўлишни тақозо этади. Шу боис бизнинг фаолиятимиз эндиликда қанча солиқ қонунчилигини бузиш аниқланди ва қўшимча солиқ ҳисобланди, деб тадбиркорни жазолашга эмас, аксинча, солиқ қонунчилиги бузилиши нечоғлик камайгани ва тадбиркорларни ортиқча харажатлардан сақлаб қолишга қанча ҳисса қўшилганига қараб белгиланади.

“Янги Ўзбекистон” газетаси 127-сон 2020 йил 10 июль.