Солиқ соҳасида хорижий мамлакатлар билан ҳамкорлик

Дунё мамлакатлари ўртасида кўп сонли солиқ шартномалари тузилиши бир қатор тан олинган халқаро стандартларнинг ривожланишига олиб келди. Ўзбекистон томонидан тузилган ва тузилган шартномалар ОЕCД томонидан ишлаб чиқилган келишув моделига асосланади.

Бугунги кунда Ўзбекистон Республикасида икки ёқлама солиққа тортишнинг олдини олиш ва даромад ва капиталга солиқ тўлашдан қочишнинг олдини олиш тўғрисида 50 та келишув мавжуд. Бундай шартномалар корпоратив даромад солиғи, шахсий даромад солиғи ва мулк солиғи билан боғлиқ. Ўзбекистон Республикаси Солиқ кодексининг 4-моддасига мувофиқ юқоридаги шартномалар халқаро характердаги ҳужжат сифатида миллий қонунчилик нормаларидан устундир.

Икки ёқлама солиққа тортишнинг олдини олиш ва даромад ва капитал солиқларини тўлашдан бўйин товлашнинг олдини олиш тўғрисидаги тузилган шартномалар тизими Ўзбекистон Республикасининг бошқа давлатлар билан иқтисодий ҳамкорлигини, енг аввало - ўзаро инвестицияларни жалб қилиш ва ташқи савдони оширишга ёрдам беради.

Бугунги кунда ушбу турдаги 14 та шартнома мавжуд. Шу билан бирга, МДҲнинг қатор мамлакатлари, шунингдек, Латвия, Уммон ва Корея билан ҳамкорлик ва тажриба алмашиш тўғрисида идоралараро битимлар тузилди. Давлат солиқ қўмитаси ушбу шартномаларни амалга оширишда ваколатли орган ҳисобланади.

Бошқа давлатларнинг солиқ органлари билан ўзаро ёрдам ва ҳамкорлик шартномалари қуйидаги имтиёзларни беради:

- тенг ҳуқуқли асосда, солиқни бузиш ҳолатларини аниқлашда ва олдини олишда солиқ назорати соҳасида шартнома тузаётган давлатларнинг мавжуд имкониятларидан фойдаланиш;

- солиқ маъмуриятчилиги соҳасидаги хорижий давлатлар солиқ органларининг ижобий тажрибасини ўрганиш ва ундан фойдаланиш;

- Ўзбекистон Республикаси солиқ хизмати ходимларининг касбий ўсиши учун қўшимча имкониятларни яратиш.

Бугунги кунда ушбу турдаги 4 шартнома МДҲнинг қатор давлатлари билан амал қилмоқда. Улар експорт-импорт операцияларига, товарлар ва хизматларнинг ўзаро етказиб берилишига қўшилган қиймат солиғи ва акциз солиғини тўлаш тартибини тартибга солади, савдо-иқтисодий ҳамкорликни кенгайтириш, ҳалол рақобат ва тадбиркорлик субъектлари учун тенг имкониятлар яратади.

Таъкидлаш жоизки, юқорида қайд етилган халқаро шартномаларнинг амалга оширилиши Ўзбекистон Республикасининг жаҳон ҳамжамиятига муваффақиятли интеграциялашувига ёрдам беради, халқаро бозорда мамлакатнинг иқтисодий субйектлари манфаатларини ҳимоя қилади.